Πώς λειτουργεί το εκλογικό σύστημα-λαβύρινθος των ΗΠΑ

Οι αμερικανικές εκλογές θα λάβουν χώρα στις 3 Νοεμβρίου, με τον Τζο Μπάιντεν και τον Ντοναλτν Τραμπ να διεκδικούν μια θέση στον Λευκό Οίκο. Δείτε πως θα εκλεγεί ο επόμενος Αμερικανός πρόεδρος.

Οι φετινές αμερικανικές εκλογές βρίσκονται σε απόσταση αναπνοής, με το κλίμα στην χώρα να είναι ιδιαίτερα τεταμένο, εν μέσω μιας πανδημίας αλλά και έντονων διαμαρτυριών σχετικά με την αστυνομική βία κατά των αφροαμερικανών.

Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, ο υποψήφιος του Δημοκρατικού κόμματος, Τζον Μπάιντεν, βρίσκεται πολύ πιο ψηλά από τον Συντηρητικό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ.

Ωστόσο, τα αποτελέσματα του προεδρικού αγώνα είναι αβέβαια, με τις δημοσκοπήσεις να έχουν κάνει πολλές φορές λάθος στο παρελθόν.

Το Κολέγιο των Εκλεκτόρων

Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που έχουμε συνηθίσει στην Ελλάδα, με τον Αμερικανό πρόεδρο να μην εκλέγεται άμεσα από τον λαό, αλλά από το Κολέγιο των Εκλεκτόρων.

Αυτό σημαίνει πως οι αμερικανικές εκλογές δεν είναι ένας απλός διαγωνισμός δημοτικότητας: Τόσο η Χίλαρι Κλίντον το 2016, όσο και ο Αλ Γκορ το 2000, κέρδισαν την πλειοψηφία των ψήφων στις εκλογές· ωστόσο κανένας από τους δυο δεν κέρδισε τον τίτλο του προέδρου.

Σε όλη την χώρα, υπάρχουν στο σύνολο 538 εκλέκτορες, με έναν προκαθορισμένο αριθμό για την κάθε πολιτεία.

Ο υποψήφιος που θα καταφέρει να εξασφαλίσει 270 ή περισσότερους εκλέκτορες, κερδίζει και την προεδρία.

Ο αριθμός των εκλεκτόρων κάθε πολιτείας καθορίζεται από τον αριθμό των ατόμων που έχει στο Κογκρέσο. Ουσιαστικά, όσο πιο πυκνοκατοικημένη είναι η πολιτεία, τόσο περισσότερους εκλέκτορες έχει, επηρεάζοντας έτσι περισσότερο το εκλογικό αποτέλεσμα.

Η Καλιφόρνια έχει 55 εκλέκτορες, το Τέξας έχει 38 και η Φλόριντα 29. Η Αλάσκα, η Μοντάνα και το Αϊντάχο έχουν μόνο από 3.

Οι εκλέκτορες συνήθως επιλέγονται από το κάθε κόμμα και μόνο σε 24 πολιτείες είναι υποχρεωμένοι να τηρήσουν τη λαϊκή εντολή. Στις υπόλοιπες έχουν την δυνατότητα να παρακάμψουν τη λαϊκή ετυμηγορία.

Το αμερικανικό εκλογικό σύστημα έχει δύο στάδια:

Αρχικά, οι πολίτες ψηφίζουν την Τρίτη μετά την πρώτη Δευτέρα του Νοεμβρίου και ο νικητής «τα παίρνει» όλα, δηλαδή αν κερδίσει ακόμα και με διαφορά μιας ψήφου παίρνει όλους τους εκλέκτορες της πολιτείας.

Στη συνέχεια, την πρώτη Δευτέρα, μετά την δεύτερη Τετάρτη του Δεκεμβρίου οι 538 εκλέκτορες συναντώνται στην πρωτεύουσα της κάθε πολιτείας για να ψηφίσουν.

Σε περίπτωση που κανένας από τους υποψηφίους δεν κατορθώσει να εξασφαλίσει τουλάχιστον 270 εκλέκτορες, η Βουλή των Αντιπροσώπων αποφασίζει το ποιος θα είναι πρόεδρος. Αυτό συνέβη στις εκλογές του 1800 και του 1824.

Κριτικές κατά του αμερικανικού εκλογικού συστήματος

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι η θριαμβευτική νίκη σε μερικές πολιτείες δεν έχει τόση σημασία όσο μια οριακή νίκη σε περισσότερες πολιτείες.

Το κόμμα των Δημοκρατικών, κερδίζει πάντα με μεγάλη διαφορά σε πολιτείες όπως η Καλιφόρνια, αλλά αυτά τα μεγάλα περιθώρια νίκης δεν έχουν κάποια αξία για το Κολέγιο των Εκλεκτόρων.

Μόνο οι πολιτείες του Mέιν και της Νεμπράσκα έχουν αναλογικό σύστημα. Σε αυτές τις πολιτείες ο νικητής λαμβάνει το ανάλογο των ψηφοφόρων που τον στήριξαν συν δύο έδρες. Ωστόσο, το Μέιν και η Νεμπράσκα δίνουν μόλις 4 και 5 εκλέκτορες αντίστοιχα.

Αυτό εξηγεί πώς η κ. Κλίντον κέρδισε την εθνική λαϊκή ψήφο με τρία εκατομμύρια περισσότερες ψήφους το 2016, ωστόσο έχασε τον προεδρικό αγώνα.

Υπάρχουν εκκλήσεις στις ΗΠΑ, κυρίως από Δημοκρατικούς, για μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος.

Ο ίδιος ο κ. Τραμπ επέκρινε το σύστημα αυτό το 2012. Μέχρι το 2016 είχε φυσικά διαφορετική άποψη, επαινώντας την αποτελεσματικότητά του.

Δεν είναι δύσκολο να μαντέψουμε γιατί άλλαξε γνώμη.

www.ieidiseis.gr