Ακραία… φορολογικά φαινόμενα φέρνει ο Προϋπολογισμός του 2021

Μία «κρυφή» φοροκαταιγίδα εισάγει ο νέος Προϋπολογισμός για το 2021, αφού προβλέπει περισσότερα φορολογικά έσοδα, τη στιγμή, όμως, που η κυβέρνηση τονίζει ότι δεν υπάρχουν νέα μέτρα.

Ωστόσο, οι αριθμοί δείχνουν ότι νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα κληθούν να βάλουν ξανά το χέρι στην τσέπη, ώστε να βγουν οι νέοι στόχοι και να μην υπάρχει γκρίνια με τους θεσμούς.

Το υπουργείο Οικονομικών ποντάρει στην ανάπτυξη και την επιστροφή της οικονομίας σε κανονικούς ρυθμούς. Αυτό που δεν συνυπολογίζει, όμως, είναι ότι ο κόσμος δεν είχε χρήματα πριν από την πανδημία και πλέον ζει με μειωμένους μισθούς. Μάλιστα, κάθε μέρα που περνά διογκώνονται και τα χρέη, τα οποία θα κληθεί να πληρώσει μαζεμένα την ερχόμενη χρόνια. Γι’ αυτό, άλλωστε, το κράτος περιμένει και αυξημένα έσοδα το 2021 σε σχέση με φέτος.

Σύμφωνα με το προσχέδιο του Προϋπολογισμού, τα καθαρά έσοδα του Κρατικού Προϋπολογισμού προβλέπεται να διαμορφωθούν σε 53,705 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 3,558 δισ. ευρώ ή 7,1% έναντι των εκτιμήσεων του 2020.

Με βάση όσα καταγράφονται εκτιμάται ότι τα φορολογικά έσοδα θα αυξηθούν κατά 4,951 δισ. ευρώ, στα 49,546 δισ. ευρώ, έναντι 44,594 δισ. ευρώ. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος περιμένει σχεδόν 5 δισ. παραπάνω έσοδα από φόρους.

Πού θα βρεθούν;

Πηγές του υπουργείου Οικονομικών επιμένουν ότι δεν πρόκειται για νέους φόρους, αλλά για μια άλλη ανάγνωση της κατάστασης.

Για παράδειγμα, φέτος οι μισθοί ήταν ψαλιδισμένοι λόγω της αναστολής εργασίας, κάποιοι έζησαν για ένα χρονικό διάστημα μόνο με τα επιδόματα του κράτους (άρα, δεν πλήρωναν φόρο μισθωτών υπηρεσιών), ενώ δεν δημιουργήθηκαν και οι προσδοκώμενες εποχικές θέσεις εργασίας (π.χ., στον τουρισμό). Όλα αυτά, σύμφωνα με το οικονομικό επιτελείο, έφεραν φέτος λιγότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία.

Σε σχέση με φέτος, όμως, το 2021 θα είναι πιο «ανθηρό». Εκτιμούν ότι η ανεργία θα μειωθεί, ο κόσμος θα πληρώνεται κανονικά και οι μισθοί θα επανέλθουν στα προ υγειονομικής κρίσης επίπεδα.

Σύμφωνα με το προσχέδιο, οι μεγαλύτερες πηγές πρόσθετων εσόδων είναι οι φόροι επί αγαθών και υπηρεσιών, που προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσό των 27,473 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 3,537 δισ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020 και ο φόρος εισοδήματος, που προβλέπεται να διαμορφωθεί στο ποσό των 15,199 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 1,256 δισ. ευρώ έναντι των εκτιμήσεων του 2020, τη στιγμή που τα φετινά εισοδήματα που θα δηλωθούν το 2021, λόγω της κρίσης, θα είναι χαμηλότερα και ταυτόχρονα το Δημόσιο θα χάσει 767.000.000 ευρώ από την προσωρινή κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης.

Επίσης, αύξηση κατά 1,280 δισ. ευρώ καταγράφεται και στις ασφαλιστικές εισφορές με βάση την αναμενόμενη επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας και την ενίσχυση της απασχόλησης, με αποτέλεσμα Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης (ΟΚΑ) να εμφανίζουν πλεόνασμα ύψους 1,065 δισ. ευρώ και να παρουσιάζουν βελτίωση σε σχέση με φέτος κατά 1,063 δισ. ευρώ.

Καμπανάκια από το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής

Σε αναφορά του για το προσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή το Γραφείο Προϋπολογισμού τονίζει: «Οι μεταβολές των δημοσιονομικών μεγεθών προέρχονται τόσο από τις διακυμάνσεις της οικονομικής δραστηριότητας, λόγω της πανδημίας, όσο και από τα έκτακτα δημοσιονομικά μέτρα που εφαρμόζονται για την αντιμετώπισή της. Η διάκριση, ωστόσο, μεταξύ αυτών των δύο πηγών δεν είναι ξεκάθαρη. Ο λόγος είναι ότι η κρίσιμη δημοσιονομική επίπτωση της οικονομικής δραστηριότητας προέρχεται από την πλευρά των εσόδων (φόροι και ασφαλιστικές εισφορές), μεγάλο μέρος των οποίων είτε βρίσκεται σε αναστολή είτε καλύπτεται από το κράτος. Η συνολική μείωση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2020 είναι σχεδόν 8 δισ. ευρώ. Από αυτά, τα 4,3 δισ. μπορούν να αποδοθούν στα επεκτατικά μέτρα των εσόδων και τα υπόλοιπα 3,7 στην οικονομική ύφεση. Ωστόσο, η ακρίβεια αυτής της διάκρισης είναι αμφίβολη γιατί ένα μέρος των επιχειρήσεων που έκανε χρήση των σχετικών μέτρων πιθανότατα θα αδυνατούσε να πληρώσει ούτως ή άλλως ακόμη και χωρίς τα μέτρα.

Αντίστοιχα, το 2021 παύουν να υφίστανται τα επεκτατικά μέτρα του προηγούμενου έτους (4,3 δισ.), αλλά προστίθενται νέα επεκτατικά μέτρα ύψους σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ (κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και μείωση των ασφαλιστικών εισφορών), καταλήγοντας σε μια καθαρή παρέμβαση αύξησης των εσόδων κατά 2,8 δισ. ευρώ. Με δεδομένο ότι η συνολική αύξηση των εσόδων από φόρους και ασφαλιστικές εισφορές το 2021 φτάνει τα 5,9 δισ. ευρώ, τα υπόλοιπα 3,1 δισ. ευρώ μπορούν να αποδοθούν στην οικονομική ανάκαμψη. Αυτό και πάλι δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβής εκτίμηση, αφού ούτε τώρα γνωρίζουμε πόσες από τις επιχειρήσεις αδυνατούσαν ούτως ή άλλως να πληρώσουν το 2020».

Πρακτικά, η κυβέρνηση ζητά από τον κόσμο να βάλει ξανά πλάτη για την ανάταση της οικονομίας, χωρίς να υπολογίζει ότι τα έτοιμα έχουν τελειώσει προ πολλού.