Σαρωτικές αλλαγές στις Ένοπλες Δυνάμεις

Στο παρά ένα πριν από τις τακτικές και έκτακτες κρίσεις του Μαρτίου η κυβέρνηση, με διατάξεις που συμπεριλαμβάνονται στο νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών,με τίτλο «Εθνικό στρατηγικό σχέδιο καταπολέμησης της διαφθοράς, διατάξεις για την ολοκλήρωση της μεταφοράς των δασικών υπηρεσιών στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, διατάξεις για την εφαρμογή του εθνικού σχεδίου ανάκαμψης και ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0” και άλλες επείγουσες διατάξεις», αλλάζει την ισχύουσα μέχρι σήμερα νομοθεσία.

Το νομοσχέδιο αναρτήθηκε στον σχετικό διαδικτυακό τόπο για διαβούλευση στις 24 Φεβρουαρίου και θα παραμείνει διαθέσιμο για σχολιασμό μέχρι τις 3 Μαρτίου 2022 και ώρα 23.30. Όμως, όπως αναφέρεται και στο άρθρο 34, «οι πίνακες κρίσεων του άρθρου 21 του ν. 3883/2010 (Α’ 167) για το έτος 2022 εκδίδονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος». Προς το παρόν δεν διαφαίνονται εύκολα οι λόγοι για το «σφικτό» χρονοδιάγραμμα ψήφισης και εφαρμογής των προβλέψεων, ούτε γιατί σημαντικές αλλαγές που αφορούν το προσωπικό, τους αξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων ενσωματώθηκαν σε νομοσχέδιο άλλου υπουργείου.

Ειδικότερα, με το άρθρο 28 του νομοσχεδίου αυξάνονται τα όρια ηλικίας αποστρατείας των αξιωματικών από βαθμό συνταγματάρχη μέχρι στρατηγού και αντιστοίχων των άλλων κλάδων. Όπως αναφέρεται, οι αξιωματικοί που συμπληρώνουν τα όρια ηλικίας του βαθμού τους αποστρατεύονται μέσα σε έναν μήνα από τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας.

Τα όρια ηλικίας ανά βαθμό είναι:

– ανθυπολοχαγοί, σημαιοφόροι, ανθυποσμηναγοί: 53

– υπολοχαγοί, ανθυποπλοίαρχοι, υποσμηναγοί: 53

– λοχαγοί, υποπλοίαρχοι, σμηναγοί: 54

– ταγματάρχες, πλωτάρχες, επισμηναγοί: 55

– αντισυνταγματάρχες, αντιπλοίαρχοι, αντισμήναρχοι: 56

– συνταγματάρχες, πλοίαρχοι, σμήναρχοι: 60

– ταξίαρχοι Στρατού Ξηράς, αρχιπλοίαρχοι, ταξίαρχοι Πολεμικής Αεροπορίας: 61

– υποστράτηγοι, υποναύαρχοι, υποπτέραρχοι: 61

– αντιστράτηγοι, αντιναύαρχοι, αντιπτέραρχοι: 62

– στρατηγοί, ναύαρχοι, πτέραρχοι: 65

Επίσης, για τους αξιωματικούς υγειονομικού ιατρούς, κτηνιάτρους, οδοντιάτρους, φαρμακοποιούς, νοσηλευτές στους βαθμούς υποστρατήγου,  ταξιάρχου, συνταγματάρχη και αντιστοίχων των άλλων κλάδων τα προαναφερθέντα όρια ηλικίας αυξάνονται κατά τρία έτη για τους αξιωματικούς βαθμού ταξίαρχου και συνταγματάρχη και κατά τέσσερα έτη για τους αξιωματικούς βαθμού υποστρατήγου.

Για τους αξιωματικούς του Θρησκευτικού Σώματος, τα όρια ηλικίας αυξάνονται κατά πέντε έτη για τους βαθμούς του αντισυνταγματάρχη έως ανθυπολοχαγού και κατά τρία έτη για τους βαθμούς του ταξιάρχου και του συνταγματάρχη.

Οι νέες διατάξεις εισάγουν την υποχρεωτική κατ’ έτος κρίση των αξιωματικών βαθμού συνταγματάρχη και αντιστοίχων των άλλων κλάδων, «που στη συντριπτική τους πλειονότητα καταλαμβάνουν θέσεις ευθύνης, ώστε να καταργηθεί η στρέβλωση αξιωματικοί που ασκούν κρίσιμα καθήκοντα να κρίνονται με μία μόλις κρίση για προαγωγή σε βαθμό ανωτάτου». Ταυτόχρονα, όμως, κατά την έκθεση, «με την λόγω πρόβλεψη απομακρύνεται ο κίνδυνος του κακώς εννοούμενου εφησυχασμού, ο οποίος ελλοχεύει με το ισχύον σήμερα καθεστώς, αυξάνεται η υπηρεσιακή απόδοση των αξιωματικών αυτού του βαθμού, ενώ ενισχύεται η μεταξύ τους ευγενής άμιλλα».

Άλλη μία αλλαγή είναι η τροποποίηση των προϋποθέσεων της κρίσης «ευδοκίμως τερματίσαντες τη σταδιοδρομία τους», ώστε να αποτελεί δυνατή κρίση και για τους συνταγματάρχες ακόμα και όταν δεν έχουν συμπληρώσει 35 έτη πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας, εφόσον τα αρμόδια Συμβούλια Κρίσεων αποφασίσουν ότι έχουν αποδώσει το μέγιστο των δυνατοτήτων τους και δεν κρίνεται σκόπιμη η περαιτέρω παραμονή τους στο Στράτευμα.

Στην περίπτωση αυτή, τίθενται ως ΕΟΘ (εκτός οργανικών θέσεων) μέχρι τη συμπλήρωση πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας 35 ετών. Κατά το νομοσχέδιο, με τον τρόπο αυτό διασφαλίζεται ότι οι προαναφερόμενοι αξιωματικοί, που στη συντριπτική τους πλειονότητα καλύπτουν θέσεις υψηλής ευθύνης, κρινόμενοι κατ’ έτος θα παραμένουν στις Ένοπλες Δυνάμεις μόνον εφόσον παρέχουν υπηρεσίες υψηλού επιπέδου, γεγονός που αναμένεται ότι θα αυξήσει την υπηρεσιακή τους απόδοση.

Τέλος, με το νομοσχέδιο τροποποιούνται οι προϋποθέσεις υπό τις οποίες οι αξιωματικοί κρίνονται «αποστρατευτέοι», με την απάλειψη του όρου της συμπλήρωσης 35 ετών πραγματικής υπηρεσίας. Με τη σχετική διάταξη, αξιωματικοί οποιουδήποτε βαθμού και ανεξαρτήτως των ετών υπηρεσίας, οι οποίοι δεν διαθέτουν τα απαιτούμενα για προαγωγή προσόντα και δεν θεωρούνται κατάλληλοι για την ενάσκηση των καθηκόντων του βαθμού τους, λόγω ουσιώδους έλλειψης των προσόντων αυτών στον κατεχόμενο βαθμό, μπορούν να κριθούν να αποστρατευτούν οποτεδήποτε.

Ερωτήματα

Οι νέες διατάξεις τροποποιούν ένα εξαιρετικά προβληματικό σύστημα σταδιοδρομικής εξέλιξης των αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, για τη ριζική αλλαγή του οποίου και την προσαρμογή του στα σύγχρονα δεδομένα και τα ισχύοντα σε όλες τις άλλες χώρες του ΝΑΤΟ έχει διαπιστωθεί εντυπωσιακή απουσία πολιτικής βούλησης. Ποιο είναι το νόημα θέσπισης ορίων ανά βαθμό και όχι θέσπισης μίας συγκεντρωτικής πρόβλεψης, όπως, π.χ., ανώτεροι 58 έτη (40 χρόνια υπηρεσίας από την εισαγωγή τους στις παραγωγικές σχολές), ανώτατοι 60 έτη και αρχηγοί Γενικών Επιτελείων 62 έτη. Απορία προκαλεί, επίσης, και η ετήσια κρίση των συνταγματαρχών, αλλά και των ανωτάτων. Δεν είναι πιο αποδοτικό να θεσπιστεί για όλους σε όλες τις θέσεις η διετής παραμονή; Και στη συνέχεια, η μετάθεση, παραμονή, παράταση ή αποστρατεία;

«Στοπ» στις προσφυγές στα διοικητικά δικαστήρια

Μία σημαντική αλλαγή που επιφέρουν οι διατάξεις του νομοσχεδίου είναι η ρητή πρόβλεψη ότι ως δυσμενείς θεωρούνται μόνο οι κρίσεις «μη διατηρητέος», «διατηρητέος στον αυτό βαθμό», «αποστρατευτέος» και «ευδοκίμως τερματίσας τη σταδιοδρομία του» πριν από τη συμπλήρωση τριάντα 35 ετών πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας. Με αυτή την αλλαγή, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση, όσοι κρινόμενοι στα 35 έτη πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας δεν δύνανται να προαχθούν σε βαθμούς ανωτάτων λόγω έλλειψης κενών θέσεων, να αποστρατεύονται χωρίς βάσιμο έρεισμα προσφυγής στα διοικητικά δικαστήρια.