Τα επτά ελληνικά έργα ενεργειακών υποδομών του νέου κύκλου χρηματοδοτήσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Ο νέος κύκλος χρηματοδοτήσεων προμηνύει εκ νέου ώθηση σε έργα των οποίων οι μελέτες θα είναι επιλέξιμες εκείνα δηλ που περιλαμβάνονται στον πρόσφατο και ανανεωμένο κατάλογο 166 έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCIs) και έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος (PMIs).

Η πρόσκληση, η οποία συνδέεται με το ταμείο «Συνδέοντας την Ευρώπη για την ενέργεια» (CEF Energy) της ΕΕ, αφορά προτάσεις χρηματοδότησης για μελέτες και κατασκευαστικές εργασίες και θα είναι ανοικτή έως τις 16 Σεπτεμβρίου 2025 στις 17.00 (CEST). Τέλος, τα αποτελέσματα θα γίνουν γνωστά στις αρχές του επόμενου έτους.

Ο νέος κύκλος χρηματοδοτήσεων, ουσιαστικά προμηνύει την εκ νέου ώθηση στα έργα αυτά, η πλειοψηφία εκ των οποίων έχει δει πολλά σκαμπανεβάσματα και αναταραχές καθ’όλη την πορεία του έργου.

Ελληνικά έργα κοινού ενδιαφέροντος ηλεκτρικής ενέργειας

Διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα

Το πρώτο έργο που έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCIs) είναι η διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρος – Ελλάδα γνωστό ως «EuroAsia Interconnector». Στο συγκεκριμένο έργο προβλέπονται δύο υποσυνδέσεις. Η μία αφορά στην διασύνδεση μεταξύ της πόλης του Ισραήλ της Χαντέρας και του Κοφίνου της Κύπρου και η δεύτερη διασύνδεση είναι αυτή μεταξύ του Κοφίνου και της Κορακιάς της Κρήτης.

Ύστερα όμως από πολλές καθυστερήσεις που προέκυψαν στο έργο, το έργο ανέλαβε ως φορέας υλοποίησης ο ΑΔΜΗΕ μετονομάζοντας το έργο σε Great Sea Interconnector αποσύροντας ουσιαστικά τον EuroAsia Interconnector μετά από δικαστικές προσφυγές κατά της ΡΑΑΕΥ και καταγγελίες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή περί παράβασης του ευρωπαϊκού Κανονισμού για τα PCI αξιώνοντας και λαμβάνοντας δια της εξόδου του 40 εκατομμύρια ευρώ

Η τελευταία εξέλιξη του Great Sea Interconnector, έγινε μόλις τις τελευταίες μέρες. Ενώ το έργο είχε παύσει τις εργασίες του εξαιτίας της στάσης της Τουρκίας, δόθηκε εκ νέου ώθηση τώρα με το αίτημα που κατέθεσε ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) στο Υπουργείο Εξωτερικών για την έκδοση NAVTEX προκειμένου να επαναληφθούν οι έρευνες βυθού ανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου. από το ερευνητικό σκάφος NG WORKER.

Επομένως, δεν αποκλείεται η επόμενη φάση των ερευνών να λάβει νέα χρηματοδότηση από τον νέο κύκλο της ΕΕ.

Εγκατάσταση αποθήκευσης υδροηλεκτρικής ενέργειας με άντληση στην Αμφιλοχία

Το συγκεκριμένο έργο αφορά στον Αντλησιοταμιευτικό Σταθμό με εγκατεστημένη παραγωγή 680 MW στην Αμφιλόχια, το οποίο και έχει αναλάβει η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Το λεγόμενο mega project αναμένεται να ολοκληρωθεί μέχρι τα τέλη του τρέχοντος έτους και να τεθεί σε κανονική λειτουργία το 2027. Πρόκειται για μια επένδυση συνολικού ύψους 650 εκατ. ευρώ με ετήσια παραγωγή ενέργειας περίπου 816 Gwh.

Το Σύστημα Αντλησιοταμίευσης στην Αμφιλοχία, θα περιλαμβάνει δύο ανεξάρτητους άνω ταμιευτήρες (Άγιο Γεώργιο και Πύργο με όγκους περίπου 5 εκατ. κυβικά μέτρα και 2 εκατ. κυβικά μέτρα αντίστοιχα) ενώ ως κάτω ταμιευτήρα χρησιμοποιεί την υπάρχουσα λίμνη Καστρακίου της ΔΕΗ, με την ετήσια παραγωγή ενέργειας να ανέρχεται σε 816.00 Gwh.

Σύστημα αποθήκευσης ενέργειας σε συσσωρευτές στην Πτολεμαΐδα

Πρόκειται για έργο ισχύος 250 MW με φορέα υλοποίησης την εταιρεία Πτολεμαΐδα Storage Μ.Α.Ε.του Ομίλου Eunice. Το έργο έλαβε επίσημη έγκριση για έναρξη λήψης αδειών από το Υπουργείο Ανάπτυξης τον Αύγουστο του 2024. Μέχρι το Σεπτέμβριο αναμένεται να ολοκληρωθεί ο κύκλος των αδειοδοτήσεων και έως τα τέλη του έτους αναμένεται να ξεκινήσει η κατασκευή του.

Η τελευταία εξέλιξη για το έργο έγινε επίσης μόλις πριν λίγες ημέρες όπου και τροποποιήθηκε η Αποφάση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για τη μονάδα αποθήκευσης στην Πτολεμαΐδα από το ΥΠΕΝ. Σύμφωνα με την τροποποίηση, προβλέπεται μείωση της μέγιστης ισχύος έγχυσης και απορρόφησης του «Πτολεμαΐδα Storage», από τα 250 στα 225 MW. Από την άλλη, η εγκατεστημένη χωρητικότητα του project πρόκειται να αυξηθεί στις 1.645 έναντι 1.323 μεγαβατώρες, ενώ η ωφέλιμη χωρητικότητα μεγαλώνει επίσης από τις 1.000 στις 1.350 μεγαβατώρες.

Έργο ηλεκτρικής ενέργειας αμοιβαίου ενδιαφέροντος

Στην κατηγορία έργων αμοιβαίου ενδιαφέροντος για την ηλεκτρική ενέργεια περιλαμβάνεται μόνο ένα ελληνικό έργο κι αυτό ανήκει στον Όμιλο Κοπελούζου. Το έργο ονομάζεται GREGY-Elica Interconnector και πρόκειται για ένα υποθαλάσσιο καλώδιο που θα διασυνδέει την Wadi El Natroon της Αιγύπτου με τα Μεσόγεια/Άγιο Στέφανο της Αττικής.

Το υποθαλάσσιο ηλεκτρικό καλώδιο θα έχει δυνατότητα αμφίδρομης μεταφοράς ενέργειας και συνολικού αναμενόμενου προϋπολογισμού 4.2 δισ. ευρώ, που θα μεταφέρει 100% πράσινη ενέργεια, και συγκεκριμένα 3.000 μεγαβάτ πράσινης ηλεκτρικής ενέργειας θα μεταφέρονται από την Αίγυπτο στην Ελλάδα, τα οποία θα παράγονται από 9,5 GW Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) που θα κατασκευάσει και λειτουργήσει ο Όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο.

Στο τελευταίο Power & Gas Forum τον περασμένο μήνα, ο CEO Renewables and Energy Storage της Copelouzos Group & της Elica, Γιάννης Καρύδας, ανέφερε πως η εταιρία έχει ήδη ξεκινήσει την εκπόνηση δύο νέων μελετών που δεν αποκλείεται να είναι αντικείμενο του επόμενου κύκλου χρηματοδοτήσεων της ΕΕ.

Αγωγός διασύνδεσης υδρογόνου Ελλάδας -Βουλγαρίας

Στα έργα κοινού ενδιαφέροντος συμπεριλήφθηκε και ο αγωγός διασύνδεσης υδρογόνου μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας. Το έργο έχουν αναλάβει ο ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz αντίστοιχα και είναι γνωστό ως Hydrogen Backbone. Το έργο περιλαμβάνει εσωτερικές υποδομές υδρογόνου στην Ελλάδα προς τα βουλγαρικά σύνορα καθώς και εσωτερικές υποδομές υδρογόνου στη Βουλγαρία προς τα ελληνικά σύνορα. Συγκεκριμένα, αποτελείται από νέο αγωγό υδρογόνου μήκους περίπου 570 km με πιθανή ανάγκη για 2 σταθμούς συμπίεσης, στα Μέγαρα και τη Νέα Μεσημβρία, ενώ η όδευση του αγωγού θα είναι παράλληλα με τον υφιστάμενο αγωγό υψηλής πίεσης αερίου και αναμένεται να συνδέσει την ηπειρωτική Ελλάδα με σημεία κατανάλωσης σε βιομηχανικές περιοχές Αθήνας, Κορίνθου και Θεσσαλονίκης καθώς και με γειτονικές χώρες και συγκεκριμένα τη Βουλγαρία.

Ο συγκεκριμένος αγωγός αποτελεί μέρος του Νότιο-Ανατολικού Διαδρόμου του Ευρωπαϊκού Κορμού για το Υδρογόνο και πιο συγκεκριμένα της πρωτοβουλίας για τον Διάδρομο Υδρογόνου της Νοτιοανατολικής Ευρώπης (SEEHyC – South-East European Hydrogen Corridor) που προσδοκάται να φτάσει στην πλήρη ανάπτυξή του έως τη Γερμανία και αποτελεί μέρος του ευρύτερου έργου του ΔΕΣΦΑ, «Η2DRIA», το οποίο φιλοδοξεί να μεταφέρει καθαρό υδρογόνο από το νότιο τμήμα της Ελλάδας, έως τη διασύνδεση με τη Βουλγαρία και στην Κεντρική Ευρώπη.

Ο ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz τους τελευταίους μήνες του 2024 διεξήγαγαν από κοινού Πρόσκληση Ενδιαφέροντος, ώστε να καταγραφεί το ενδιαφέρον εταιρειών για τη χρήση του υδρογόνου, κάνοντας ουσιαστικά το πρώτο market assessment για να χαρτογραφήσουν τις ανάγκες της αγοράς, αξιολόγηση που προβλέπεται να γίνεται κάθε χρόνο. Αυτές οι μελέτες και η δεύτερα φάση του έργου προς την υλοποίηση, αντιλαμβάνεται το Financial Report ότι πρόκειται να υπόκεινται στον επόμενο κύκλο των χρηματοδοτήσεων.

Διασυνοριακό δίκτυο διοξειδίου του άνθρακα

Στα έργα κοινού ενδιαφέροντος για το δίκτυο διοξειδίου του άνθρακα περιλαμβάνεται η υπεράκτια μονάδα αποθήκευσης εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στον Πρίνο της Θάσου της εταιρίας Energean. Στο έργο αυτό προβλέπεται η αποθήκευση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα της Ελλάδας με αγωγός και η μεταφορά αυτών από Βουλγαρία, Ουγγαρία, Κύπρο, Ιταλία, Σλοβενία αλλά και περιοχές της Ελλάδας με πλοίο.

Πρόκειται να λάβει σχεδόν 120 εκατ. ευρώ συνολικά από την Κομισιόν, καθώς είναι μέρος της πρώτης αλυσίδας αξίας δέσμευσης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, σύμφωνα με προηγούμενο ρεπορτάζ του Financial Report, ενώ αναπτύσσονται και πιλοτικά δύο προγράμματα για τη δέσμευση, χρήση και αποθήκευση άνθρακα πλήρους κλίμακας στη Νότια Ευρώπη και την ανάπτυξη τριών νέων διαδρομών CCS στην Κεντρική-Ανατολική Ευρώπη.

O EastMed στα ευφυή δίκτυα αερίου

Στα έργα που διατήρησαν το καθεστώς έργου κοινού ενδιαφέροντος έως τον τελευταίο κατάλογο της ΕΕ είναι ο «αγωγός μεταφοράς από τα αποθέματα αερίου της Ανατολικής Μεσογείου προς την ενδοχώρα της Ελλάδας μέσω της Κύπρου και της Κρήτης [έργο επί του παρόντος γνωστό ως EastMed Pipeline], με σταθμό μέτρησης και ρύθμισης στη Μεγαλόπολη».

Ο πολυσυζητημένος αγωγός επανήλθε στο προσκήνιο τους τελευταίους μήνες και κυρίως ενόψει της έναρξης των ερευνών για το υποθαλάσσιο καλώδιο μεταξύ Ελλάδας- Κύπρου Ισραήλ, ενώ για πολύ καιρό είχε παγώσει η εν λόγω συζήτηση.

Μάλιστα, πληροφορίες αναφέρουν ότι συζητείται πλέον σε μια ανανεωμένη εκδοχή από την κοινοπραξία των ΔΕΠΑ Εμπορίας και Edison, που έχει αναλάβει το έργο και αυτή είναι η διαδρομή Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας – Ιταλίας. Λέγεται πως έχει πέσει, δε, στο τραπέζι, η ανάπτυξη ενός αγωγού που θα μεταφέρει αέριο από τα κοιτάσματα φυσικού αερίου του Ισραήλ στην Κύπρο και από το νησί της Αφροδίτης θα μεταφέρεται στη συνέχεια στην Ελλάδα με πλοία μεταφοράς LNG.

www.iapopsi.gr