Πρόκειται για ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα, που τέθηκε σε ισχύ από το 2020
Μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2021 έχουν οι αγρότες περιθώριο προκειμένου να επιλέξουν την ασφαλιστική κατηγορία στην οποία θα “ανήκουν” μέσα στο 2021. Από τη Δευτέρα 21 Δεκεμβρίου είναι ανοιχτή η ηλεκτρονική εφαρμογή του e-ΕΦΚΑ, μέσω της οποίας γίνεται η σχετική αίτηση, και είναι διαθέσιμη σε όλους τους μη μισθωτούς ασφαλισμένους. Η είσοδος στο σύστημα γίνεται με τους κωδικούς TAXIS και ΑΜΚΑ.
Στη συνέχεια, ανακαλούνται τα στοιχεία ταυτότητας, παρέχονται οδηγίες και μηνύματα για την υποβολή της αίτησης και απεικονίζονται οι ασφαλιστικές κατηγορίες που αντιστοιχούν στην ιδιότητα ασφάλισης, ενώ υπάρχει και πεδίο για δήλωση ενδεχόμενης παράλληλης μισθωτής απασχόλησης.
Να υπενθυμίσουμε ότι πρόκειται για ένα νέο ασφαλιστικό σύστημα, που τέθηκε σε ισχύ από το 2020, και με αυτό το σύστημα αποσυνδέονται οι εισφορές από το φορολογητέο εισόδημα και τα έτη ασφάλισης.
Στη θέση τους προβλέπονται έξι ασφαλιστικές κατηγορίες με προκαθορισμένες εισφορές, μεταξύ των οποίων είναι ελεύθερος να επιλέξει ο ασφαλισμένος, ανάλογα και με τη σύνταξη στην οποία προσβλέπει. Όσο, δηλαδή, ο ασφαλισμένος ανεβαίνει κατηγορία, αυξάνεται η ανταποδοτικότητα. Οι δε εισφορές εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα.
Σε αντίθεση με τον νόμο Κατρούγκαλου
Μάλιστα, οι εκπρόσωποι των αγροτών έκαναν λόγο πέρυσι για σημαντικές αλλαγές σε φορολογικό και ασφαλιστικό, σε σχέση με το καθεστώς που είχε ψηφίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ (με τον νόμο Κατρούγκαλου). Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι από την πρώτη στιγμή ο αντιπρόεδρος της Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών Ηρακλείου Μύρων Χιλετζάκης είχε ξεκαθαρίσει προς τη “Νέα Κρήτη” ότι «ο αγρότης πλέον θα έχει το δικαίωμα επιλογής της κλίμακας στην οποία θέλει να ασφαλίζεται όπως ήταν στον παλιό κλάδο του παλιού ΟΓΑ. Αλλά θα διαχωρίζει τον αγροτικό κόσμο. Δεν μπορεί να βάζει τον δικηγόρο μαζί με τον αγρότη, όπως έκανε ο ΣΥΡΙΖΑ. Δηλαδή ο νόμος Κατρούγκαλου μάς έβαζε όλους σε ένα τσουβάλι. Τώρα αυτό αλλάζει. Άλλο ο αγρότης, άλλο ο δικηγόρος, άλλο ο ελεύθερος επαγγελματίας. Αυτό με βρίσκει σύμφωνο. Ήταν αυτό που φωνάζαμε από την αρχή…».
Άλλωστε, υπενθύμιζε και τον μεγάλο ξεσηκωμό και τις “αποβάσεις” των αγροτών της Κρήτης στην Αθήνα από το 2016 που ψηφίστηκε ο νόμος Κατρούγκαλου. «Θα έχουμε αυξήσεις στα ασφάλιστρα. Αναλόγως την κάθε περίπτωση. Αλλά δε θα έρθει το κράτος να μας βάλει “το μαχαίρι στον λαιμό”. Για παράδειγμα, τώρα πάει καλά το αβοκάντο, ενώ η σταφίδα πάει πίσω. Μπορεί ο ένας να θέλει να μπει στη μεγαλύτερη κλίμακα για να έχει και καλύτερη σύνταξη, μπορεί ο άλλος να επιλέξει τη χαμηλότερη…».
Οι αυξήσεις για τους αγρότες
Για τους αγρότες, προβλέπονται αυξήσεις από 2 έως 8 ευρώ ανά μήνα σε σχέση με το 2021 στην εισφορά του κλάδου κύριας σύνταξης, με αποτέλεσμα η συνολική μηνιαία εισφορά να διαμορφώνεται σε 123 ευρώ για την 1η κατηγορία, σε 147 ευρώ για τη 2η, σε 177 ευρώ για την 3η, σε 212 ευρώ για την 4η, σε 254 ευρώ για την 5η και σε 332 ευρώ για την 6η.
Ένας ακόμα “γύρος” αυξήσεων, από 2 έως 7 ευρώ/μηνιαίως (με την 1η κατηγορία να διαμορφώνεται στα 125 ευρώ και την 6η στα 339 ευρώ/μήνα), έχει προγραμματιστεί για το 2022.
Από 1/1/2023 έως 31/12/2024 οι εισφορές των αγροτών, όπως και των υπόλοιπων μη μισθωτών, προσαυξάνεται κάθε έτος κατά το ποσοστό μεταβολής του μέσου ετήσιου γενικού δείκτη τιμών καταναλωτή του προηγούμενου έτους. Σε περίπτωση αρνητικής τιμής, παραμένουν στα επίπεδα του προηγούμενου έτους.
Από 1/1/2025 και μετά προσαυξάνεται κάθε έτος με βάση τον δείκτη μεταβολής μισθών.
Κάθε χρόνο ανανεώνεται
Στο μεταξύ, οι ασφαλισμένοι μπορούν κάθε χρόνο να επιλέγουν την ασφαλιστική τους κατηγορία. Αυτό σημαίνει ότι, όποια κατηγορία επιλέξει μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2021 ο αγρότης, θα τον “ακολουθεί” σε όλη τη χρονιά. Όσοι δεν υποβάλουν το σχετικό αίτημα, αυτόματα θα ενταχθούν στην ίδια κατηγορία με πέρυσι. Υπενθυμίζεται ότι το 2020 όσοι ασφαλισμένοι δεν μπήκαν στη διαδικασία να επιλέξουν κάποια κατηγορία κατατάχτηκαν αυτοδίκαια στην 1η.
Τι επέλεξαν πέρυσι οι αγρότες
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, το 2020 συνολικά 156.374 αγρότες δήλωσαν ασφαλιστική κατηγορία μέσω της πλατφόρμας του e-ΕΦΚΑ μέχρι τις 13 Μαρτίου, οπότε και εξέπνεε η σχετική προθεσμία. Η μεγάλη πλειοψηφία, σε ένα ποσοστό που άγγιξε το 87%, επέλεξε, όπως ήταν αναμενόμενο, την 1η κατηγορία με το χαμηλότερο ασφάλιστρο. Πιο αναλυτικά:
* Την 1η κατηγορία επέλεξαν 135.546 αγρότες.
* Τη 2η κατηγορία επέλεξαν 8.756 αγρότες.
* Την 3η κατηγορία επέλεξαν 4.813 αγρότες.
* Την 4η κατηγορία επέλεξαν 3.864 αγρότες.
* Την 5η κατηγορία επέλεξαν 1.454 αγρότες.
* Την 6η κατηγορία επέλεξαν 1.931 αγρότες.
Η παράλληλη ασφάλιση
Στις περιπτώσεις παράλληλης ασφάλισης καταβάλλεται από τους αγρότες μία μόνο εισφορά.
Ειδικότερα:
1) Αγρότες με παράλληλη μισθωτή απασχόληση: Επιλέγεται μία από τις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες και, για όσο διάστημα ο ασφαλισμένος απασχολείται ως μισθωτός, οι εισφορές που καταβάλλονται από τη μισθωτή απασχόληση αφαιρούνται από εκείνες της ασφαλιστικής κατηγορίας που έχει επιλέξει. Η εισφορά που προκύπτει, ωστόσο, δεν μπορεί να υπολείπεται του ποσού της 2ης ασφαλιστικής κατηγορίας. Εφόσον έχει επιλεγεί κατηγορία ανώτερη της 2ης, ο ασφαλισμένος καταβάλλει τη διαφορά μόνο για τον κλάδο σύνταξης.
2) Αγρότες με πολλαπλή μη μισθωτή δραστηριότητα: Καταβάλλεται μία ασφαλιστική εισφορά από τις έξι ασφαλιστικές κατηγορίες που αφορούν τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους (ξεκινούν από 210 ευρώ και φτάνουν μέχρι τα 566 ευρώ/μήνα). Εξαιρούνται αγρότες που ασκούν πολλαπλές μη μισθωτές δραστηριότητες για τις οποίες προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον πρ. ΟΓΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις περί προαιρετικής ασφάλισης λόγω πληθυσμιακών κριτηρίων και οι οποίοι επιλέγουν από τις ασφαλιστικές κατηγορίες αγροτών. Σε κάθε περίπτωση, με τις ασφαλιστικές εισφορές συνεισπράττονται εισφορές υπέρ του Κλάδου Ανεργίας, ύψους 10 ευρώ, και για τους υγειονομικούς υπέρ της Στέγης Υγειονομικών, ύψους 2 ευρώ.
3) Αγρότες με πολλαπλή μη μισθωτή δραστηριότητα και μισθωτή απασχόληση: Λαμβάνονται υπόψη τα ποσά εισφορών ανά κλάδο από τη μισθωτή απασχόληση και καταβάλλεται – εφόσον προκύπτει – η διαφορά από τη 2η ασφαλιστική κατηγορία ελεύθερων επαγγελματιών και αυτοαπασχολούμενων. Εφόσον διακοπεί η μισθωτή απασχόληση, η εισφοροδότηση γίνεται με βάση την ασφαλιστική κατηγορία που έχει επιλεγεί και το σύνολο της εισφοράς βαρύνει τον ασφαλισμένο.
e-ΕΦΚΑ
Επιστρέφονται χρήματα σε ασφαλισμένους
Στο μεταξύ, σήμερα από το απόγευμα θα πιστωθούν 98.019.378,32 ευρώ στους λογαριασμούς 101.613 ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και αγροτών ως επιστροφές που προέκυψαν μετά από εκκαθάριση που διενήργησε ο e-ΕΦΚΑ για τις ασφαλιστικές εισφορές έτους 2019.
Σε σχετική ανακοίνωση που έδωσε το υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων αναφέρονται τα εξής: «Συνολικά, προέκυψαν προς επιστροφή 135.346.225,11 ευρώ σε συνολικά 158.600 ενεργούς ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Δεδομένου ότι 56.987 εξ αυτών δε δήλωσαν μέχρι σήμερα ΙΒΑΝ το ποσό των 37.326.847,79 ευρώ που τους αντιστοιχεί θα επιστραφεί στο τέλος Ιανουαρίου ή θα συμψηφιστεί με τις εισφορές των επόμενων μηνών. Προϋπόθεση για την επιστροφή είναι να καταχωρίσουν τον ΙΒΑΝ στον δικτυακό τόπο του e-ΕΦΚΑ μέχρι 14 Ιανουαρίου 2021 (www.efka.gov.gr – ηλεκτρονικές υπηρεσίες – Ατομικά Στοιχεία “Στοιχεία Επικοινωνίας”).
Με την επιστροφή των ποσών στους λογαριασμούς των ασφαλισμένων ολοκληρώνεται οριστικά ο κύκλος ζωής του συστήματος εισφορών του Νόμου 4387/2016 (νόμος ΣΥΡΙΖΑ), που υποχρέωνε τους ασφαλισμένους να καταβάλουν εισφορές βάσει των εισοδήματός τους, μετατρέποντας το ασφαλιστικό σύστημα για 1,5 εκατ. και πλέον ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες αυτοαπασχολούμενους και αγρότες σε ένα δεύτερο φορολογικό.
Με τον Ν. 4670/2020, την ασφαλιστική μεταρρύθμιση της κυβέρνησης Μητσοτάκη που ψηφίστηκε τον Φεβρουάριο του 2020, το πολύπλοκο και άδικο σύστημα του Ν. 4387/2016 έχει αντικατασταθεί από 1/1/2020 από ένα απλό, δίκαιο, αποτελεσματικό και, κυρίως, ανταποδοτικό σύστημα ελεύθερης επιλογής ασφαλιστικών κατηγοριών».
