Δυτική Μακεδονία 2.0: Πώς η ΔΕΗ αλλάζει την περιοχή – Η «πολιτεία» των data centers, οι ΑΠΕ και οι επενδύσεις των 5 δις

Σε πράσινη επενδυτική «λεωφόρο» ταχείας κυκλοφορίας όπου τα data centers θα πατούν γκάζι με καύσιμα από ΑΠΕ, σχεδιάζει να  μετατρέψει τη Δυτική Μακεδονία η ΔΕΗ.

O όμιλος στοχεύει να καταστήσει την περιοχή hub για data centers, με κεφάλαια σε πρώτη φάση πέριξ των 2,1 – 2,5 δισ. ευρώ, συμβαδίζοντας και με τις τάσεις της εποχής του καλπασμού της τεχνητής νοημοσύνης.

Τα πλεονεκτήματα

Πρώτος σημαντικός λόγος που καθιστά ιδανική τοποθεσία τη Δυτική Μακεδονία για τέτοιες επενδύσεις είναι το πολυάριθμο διαθέσιμο εργατικό δυναμικό (με μεγάλη εμπειρία) που έχασε την εργασία του λόγω της βίαιης απολιγνιτοποίησης.

Επιπλέον, η Δυτική Μακεδονία βρίσκεται πολύ κοντά με φωτοβολταϊκά, αιολικά και έργα αποθήκευσης που αναπτύσσονται στην περιοχή. Ως γνωστόν, τα data centers «καταβροχθίζουν» τεράστιες ποσότητες ενέργειας, γεγονός που δίνει επιπρόσθετο αβαντάζ στην Δυτική Μακεδονία.

Η περιοχή των πρώην λιγνιτικών πεδίων ανήκει στη ΔΕΗ, γεγονός που λύνει τα ζητήματα περί διαθεσιμότητας εκτάσεων με τις διαδικασίες να επιταχύνονται.

Παράλληλα, η εγγύτητα με ένα μεγάλο αστικό κέντρο όπως η Θεσσαλονίκη (λίγο παραπάνω από 1 ώρα) προσδίδει στην περιοχή βαρύνουσα γεωγραφική και στρατηγική αξία, με δεδομένο πως υλοποιείται σειρά έργων για τη μεταφορά πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών που μετατρέπουν την Ελλάδα σε τεχνολογικό κόμβο.

«Χαλαρά» με 300 MW, φουλ γκάζια με 1 GW

Σύμφωνα και με το πλάνο (άνω των 5 δισ. ευρώ, αν υπολογίσουμε το αρχικό data center, τα έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης και τη νέα μονάδα τηλεθέρμανσης) που ξετύλιξε στους οικονομικούς αναλυτές, ο ισχυρός άνδρας της ΔΕΗ, Γιώργος Στάσσης, αρχικά θα είναι εφικτό να αναπτυχθεί data center ισχύος 300 MW (κόστους 2,1 – 2,4 δισ. ευρώ), με τις «αδηφάγες» ενεργειακές του ανάγκες να καλύπτονται από  μονάδα φυσικού αερίου 350 MW, φωτοβολταϊκά ισχύος 1,3 GW, μπαταρίες ισχύος 300 MW και δύο αντλησιοταμιευτικά ισχύος 320 MW και 240 MW, αντίστοιχα.

Συνολική δύναμη πυρός δηλαδή από διαφοροποιημένο χαρτοφυλάκιο ΑΠΕ πέριξ των 2,11 GW που θα «ταΐζει»το data center με χρυσές «εφεδρείες», για να μην πάει χαμένη ενέργεια, αποθηκευτικά έργα 300 MW.

O επενδυτής θα ξεκλειδώσει τα mega data centers

Σε δεύτερη φάση  και εφόσον τελεσφορήσει το αρχικό εγχείρημα, μπορούν να μπουν… στην πρίζα data centers ισχύος 1 GW με τη διαθέσιμη ισχύ σε ηλεκτρική ενέργεια να αυξάνεται σε 2,74 GW.

Αυτή τη στιγμή η ΔΕΗ βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις και συζητήσεις με developers, Hyper Scalers και επενδυτικά κεφάλαια με «εξειδίκευση» στις αναπτύξεις data center ενώ ο όμιλος θα μπορεί να είναι και μέτοχος στο σχήμα, ανάλογα με το μοντέλο που θα προκριθεί.

O όμιλος θα κάνει το μεγάλο βήμα για data centers 1 GW (εκτιμάται πως τα κεφάλαια που θα χρειαστούν μπορεί και να ξεπεράσουν τα 5 δισ. ευρώ), μόνο αν επιτευχθεί συμφωνία με εταιρεία που θέλει να αναπτύξει και να λειτουργήσει ένα τέτοιο εγχείρημα.

Δυνητικές επενδύσεις πάνω από 7 δισ. ευρώ

Αξίζει να σημειωθεί πως, όπως ανέφερε και ο κ. Στάσσης, η ολοκλήρωση του αρχικού data center των 300 MW θα χρειαστεί περίπου 2 χρόνια (καθώς οι διαδικασίες αδειοδότησης είναι προχωρημένες). Από εκεί και πέρα, το μεγαλύτερο data center μπορεί να ολοκληρωθεί, εφόσον δώσει τα χέρια η ΔΕΗ με τον επενδυτή, σε τρία χρόνια.

Σε κάθε περίπτωση, αν και είναι νωρίς για ασφαλείς εκτιμήσεις, το επενδυτικό όραμα της ΔΕΗ για data center στη Δυτική Μακεδονία, με ορίζοντα το 2030, είναι ικανό να κινητοποιήσει δυνητικούς επενδυτικούς πόρους πάνω από 7 δισ. ευρώ για να γίνει πράξη.

Τι κάνει ένα data center

Τα data centers είναι οι εγκαταστάσεις όπου αποθηκεύεται τεράστιος όγκος δεδομένων και υποστηρίζουν την τεχνολογία του cloud, αυτό που στα ελληνικά έχει μεταφραστεί υπολογιστικό νέφος.

Επί του πρακτέου και με απλά λόγια, η τεχνολογία αυτή εξυπηρετεί τους πολίτες και τις επιχειρήσεις που αντί να αποθηκεύουν τα δεδομένα τους στον υπολογιστή τους ή σε κάποιον server, θα χρησιμοποιούν την εφαρμογή του cloud, η οποία υποστηρίζεται και λειτουργεί χάρη στα data centers. Eίναι ιδιαίτερα κρίσιμο για μία χώρα την περίοδο που η ψηφιοποίηση… των πάντων καθίσταται πραγματικότητα να διαθέτει στο έδαφός της data center.

Πτολεμαΐδα 5: Κι από λιγνίτης, φυσικό αέριο μία… μετατροπή δρόμος

Tην ίδια στιγμή, νέα ζωή θα δώσει το φυσικό αέριο στην υπερσύγχρονη λιγνιτική μονάδα «Πτολεμαΐδα 5», της οποίας τα φουγάρα θα σβήσουν έως τα τέλη του 2025, με τον σταθμό ηλεκτροπαραγωγής να πέφτει «θύμα» της απολιγνιτοποίησης.

Από τις αρχές του 2026 θα πάρει μπρος η μετατροπή της μονάδας (θα ολοκληρωθεί το 2027) σε μονάδα ανοικτού κύκλου φυσικού αερίου ισχύος 350 MW με δυνατότητα να αυξηθεί η ισχύς της σε 500 MW, εφόσον λειτουργήσει data center ισχύος 1 GW.

Aν εστιάσουμε στο επενδυτικό πλάνο της ΔΕΗ που αφορά τις ΑΠΕ και τη νέα μονάδα τηλεθέρμανσης αυτό ξεδιπλώνεται ως εξής:

Αποθήκευση

Η αποθήκευση ενέργειας αποτελεί στρατηγική προτεραιότητα. Το πλάνο του ομίλου περιλαμβάνει αντλησιοταμιευτικά έργα, καθώς και αυτόνομα συστήματα μπαταριών, αρκετά από τα οποία σχεδιάζεται να υλοποιηθούν στη Δ. Μακεδονία.

Η ΔΕΗ εξασφάλισε άδεια για αντλησιοταμιευτικό έργο, εγκατεστημένης ισχύος 227 MW από τη Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), το οποίο σχεδιάζεται να κατασκευαστεί στο ορυχείο Νοτίου Πεδίου του λιγνιτικού κέντρου Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη.

Πρόσφατα τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση, μέχρι τις 7 Απριλίου, η Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων της ΔΕΗ για το εν λόγω έργο, προϋπολογισμού  285 εκατ. ευρώ.

Φυσικές μπαταρίες

Οι αντλησιοταμιευτικοί σταθμοί λειτουργούν ουσιαστικά σαν «φυσικές μπαταρίες» μαζικής αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Γι’ αυτό τον σκοπό, μία τέτοια μονάδα αποτελείται από τουλάχιστον δύο ταμιευτήρες με υψομετρική απόσταση.

Η διαφορά μιας τέτοιας μονάδας από τα συμβατικά υδροηλεκτρικά έργα είναι ότι το νερό που χρησιμοποιείται για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, κατευθυνόμενο από τον πάνω ταμιευτήρα προς τον κάτω, μπορεί με τη βοήθεια στροβιλοαντλιών να «αντληθεί» εκ νέου στον πάνω ταμιευτήρα.

Η άντληση γίνεται με χρήση ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, η οποία αποθηκεύεται με αυτό τον τρόπο ως υδροηλεκτρικό «απόθεμα» στον πάνω ταμιευτήρα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί όποτε κρίνεται αναγκαίο.

Την ίδια στιγμή, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες έχει λάβει το πράσινο φως (δόθηκε έγκριση περιβαλλοντικών όρων) για την εγκατάσταση και λειτουργία του έργου «Σταθμοί Αποθήκευσης Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΣΑΗΕ) με χρήση συσσωρευτών αποθήκευσης στις θέσεις «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ 1» μέγιστης ισχύος έγχυσης-απορρόφησης 250 MW και εγγυημένης (ωφέλιμης) χωρητικότητας 1000 MWh και «ΠΤΟΛΕΜΑΪΔΑ 2» μέγιστης ισχύος έγχυσης-απορρόφησης 100 MW και εγγυημένης (ωφέλιμης) χωρητικότητας 200 MWh, εντός του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (ΛΚΔΜ) των Δ.Ε. Δημητρίου – Υψηλάντη και Κοζάνης.

Φωτοβολταϊκά, αιολικά

Στον τομέα της ηλιακής ενέργειας, σημαντικά είναι τα έργα που υλοποιούνται σε συνεργασία με την RWE. Στο πλαίσιο αυτό, προχωρά η κατασκευή φωτοβολταϊκών πάρκων στο Αμύνταιο, συνολικής ισχύος 940 MWp. Ξεχωρίζει επίσης και η κατασκευή του φωτοβολταϊκού σταθμού «Φοίβη», ισχύος 550 MWp, στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας.

Το έργο, που θα λειτουργήσει πλήρως το 2025, αποτελεί ορόσημο για την ενεργειακή μετάβαση και την απανθρακοποίηση, με την παραγωγή του να καλύπτει τις ανάγκες περισσοτέρων από 250.000 νοικοκυριών.

Παράλληλα, ο φωτοβολταϊκός σταθμός στην περιοχή «Ακρινή» της Κοζάνης, ισχύος 80 MW, αναμένεται να αποτρέπει την εκπομπή 73.500 τόνων CO₂ ετησίως, συμβάλλοντας στη μείωση των περιβαλλοντικών ρύπων.

Στην αιολική ενέργεια, η ΔΕΗ Ανανεώσιμες επενδύει δυναμικά, με σημαντικά έργα όπως το σύμπλεγμα αιολικών πάρκων «Κουκούλι-Δούκας» στη Δυτική Μακεδονία. Το έργο αυτό περιλαμβάνει δύο αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος περίπου 40 MW, τα οποία θα παράγουν ενέργεια 106 GWh ετησίως, αποτρέποντας την εκπομπή περίπου 61.500 τόνων CO₂.

ΣΗΘΥΑ

Πρόσφατα, η ΔΕΗ ανακοίνωσε την έναρξη της κατασκευής Μονάδας Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Υψηλής Απόδοσης (ΣΗΘΥΑ) στη Δυτική Μακεδονία, με στόχο τη διασφάλιση της κάλυψης των αναγκών τηλεθέρμανσης στην περιοχή. Το έργο, που προβλέπεται να εγκατασταθεί εντός του οικοπέδου του πρώην ΑΗΣ ΚΑΡΔΙΑΣ αποτελεί μία επένδυση ύψους περίπου €80 εκ. και αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως το τέλος του 2026.

www.energymag.gr