Από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας σε διάσκεψη κεκλεισμένων των θυρών, κρίθηκε αντισυνταγματικός ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ως προς το σκέλος εκείνο που θεσπίζει κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστής δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου.
Ακόμη, από την Ολομέλεια του ΣτΕ κρίθηκε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης, των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια.
Ακόμη, η Ολομέλεια του ΣτΕ αποφάνθηκε ότι για λόγους δημοσίου συμφέροντος τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει και το άμεσο αποτέλεσμα της απόφασης της Ολομέλειας θα έχει ως αφετηρία την ημέρα δημοσίευσης της απόφαση η οποία αναμένεται μέσα στην ερχόμενο Ιανουάριο.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ Μιχάλη Πικραμένου, το δικαστήριο έκρινε:
«Ι. Το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25), με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστή δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτηρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτηρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου, αντίκειται στo άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος.
Τούτο, όχι, κατ’ αρχήν, εξαιτίας του περιεχομένου τους, αλλά για τον λόγο ότι παρέχεται με τις διατάξεις αυτές, απ’ ευθείας στις υπηρεσίες δόμησης, η δυνατότητα να εκδίδουν οικοδομικές άδειες, κατ’ απόκλιση, και μάλιστα ουσιώδη, από τους ισχύοντες κατά το πολεοδομικό καθεστώς κάθε περιοχής όρους δόμησης. Τα παρεχόμενα με τις διατάξεις αυτές κίνητρα πρέπει να έχουν ληφθεί υπ’ όψιν και να έχουν σταθμισθεί οι συνέπειές τους στο οικιστικό περιβάλλον κάθε περιοχής κατά το στάδιο του πολεοδομικού σχεδιασμού, κατόπιν ειδικής επιστημονικής μελέτης που να τεκμηριώνει τις περιεχόμενες στις διατάξεις αυτές ρυθμίσεις σε σχέση με τις ιδιαιτερότητες και την εν γένει φυσιογνωμία κάθε οικισμού.
ΙΙ. Περαιτέρω, το Δικαστήριο έκρινε ότι αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης (δυνάμει του άρθρου 11 παρ. 6 του ΝΟΚ), των εσωτερικών εξωστών (παταριών) και του χώρου κύριας χρήσης των 35 τ.μ. στο δώμα της οικοδομής, όπως και η εξομοίωση της πισίνας με φυτεμένη επιφάνεια (άρ. 19 παρ. 2 του ΝΟΚ). Αυτά μπορούν να κατασκευάζονται προσμετρώμενα στον συντελεστή δόμησης. Αντιθέτως, δεν αντίκειται στο Σύνταγμα η μη προσμέτρηση στον συντελεστή δόμησης των έρκερ και των κλιμακοστασίων.
Κατόπιν τούτων, οι προσβαλλόμενες άδειες πρέπει να ακυρωθούν για τους παραπάνω λόγους.
ΙΙΙ. Τέλος, το δικαστήριο, σταθμίζοντας αφενός τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της προβλεψιμότητας και της προστατευόμενης εμπιστοσύνης των διοικουμένων και αφετέρου το δημόσιο συμφέρον, έκρινε ότι τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας πρέπει να μην καταλάβουν τις οικοδομικές άδειες, των οποίων η υλοποίηση (οικοδομικές εργασίες) έχει αποδεδειγμένα αρχίσει πριν από την παρούσα ανακοίνωση. Ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες. Η δημοσίευση της απόφασης αναμένεται τον Ιανουάριο του ερχόμενου έτους».
Ουσιαστικά με αυτή την απόφαση του ΣτΕ καταργείται ο ΝΟΚ και επιμέρους ευεργετικές του διατάξεις, καθώς έκρινε ως αντισυνταγματικές τις διατάξεις εκείνες που διευκόλυναν ώστε να υπερβαίνουν τον εκάστοτε συντελεστή δόμησης οι δομήσιμες επιφάνειες της κάθε οικοδομής.
Επιπτώσεις στις οικοδομές
Το ΣτΕ έκρινε ότι όσες οικοδομικές άδειες κάνουν χρήση των συγκεκριμένων διατάξεων που κρίνονται αντισυνταγματικές και βρίσκονται στο στάδιο της υλοποίησης (έχουν δηλαδή ξεκινήσει τις εργασίες πριν από την 11η Δεκεμβρίου), θα έχουν τη δυνατότητα να ολοκληρωθούν κανονικά και χωρίς εμπόδια. Δίνει λοιπόν την ευκαιρία σε όσους μέχρι στιγμής είχαν επενδύσει κεφάλαιο και κρατούσαν τις οικοδομές σε «πάγωμα» να συνεχίσουν κανονικά τις εργασίες τους, έως ότου εκδοθεί η απόφαση του ΣτΕ.
Αντίθετα οι οικοδομές που βρίσκονται στο στάδιο της αίτησης οικοδομικής άδειας ή δεν είχαν άδεια και δεν έχουν ακόμα προλάβει να προχωρήσουν σε έναρξη εργασιών, θα πρέπει να προσαρμόσουν τα σχέδιά τους, ώστε να είναι σύννομη προς τα νέα δεδομένα και την μειωμένη δόμηση που προκύπτει μετά την απόφαση.
Πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν οικοδομές εις βάρος των οποίων έχουν υποβληθεί ήδη προσφυγές και οι υποθέσεις βρίσκονται στα δικαστήρια. Μάλιστα η δικαστικές Αρχές περίμεναν την απόφαση του ΣτΕ για να προβούν σε τελικές αποφάσεις, ενώ ορίζεται πλέον με σαφήνεια ότι «ο περιορισμός των αποτελεσμάτων της αντισυνταγματικότητας δεν καταλαμβάνει εκκρεμείς δίκες». Σε αυτή την κατηγορία θα μπορεί να εφαρμοστεί πλήρως η απόφαση περί αντισυνταγματικότητας, εφόσον προκύπτουν τέτοιες παραβάσεις.
Τα νέα δεδομένα από το 2025
Μία νέα κατάσταση διαμορφώνεται από το 2025 σχετικά με τους όρους δόμησης, καθώς ο ΝΟΚ θα έχει ουσιαστικά καταργηθεί βάσει της απόφασης του ΣτΕ. Μάλιστα, η απόφαση του ΣτΕ ουσιαστικά ακυρώνει ακόμα και την χρήση μεμονωμένων διατάξεων, όπως συνέβαινε δηλαδή μέχρι τις αρχές του 2020.
Η κυβέρνηση, από την πλευρά της, ρίχνει στο τραπέζι νέα πολεοδομικά κίνητρα, μεταφέροντας τα μπόνους από το ΝΟΚ στον υπό εξέλιξη πολεοδομικό σχεδιασμό. Όπως δήλωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος κι Ενέργειας, Θ. Σκυλακάκης: «Η απόφαση του ΣτΕ αφορά κατά κύριο στη νομολογία του για τη συνταγματικά προβλεπόμενη ανάγκη τοπικού, πολεοδομικού σχεδιασμού. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό ότι με την απόφαση αυτή επιβεβαιώνεται η δυνατότητα να υπάρχουν, όπου είναι ανάγκη για λόγους περιβαλλοντικούς ή άλλους, εξειδικευμένα κίνητρα σε ό,τι αφορά στα ύψη, στα δώματα, στις φυτεμένες στέγες, κ.λπ.
Και αυτό είναι σημαντικό, διότι τα εργαλεία αυτά, είναι απολύτως απαραίτητα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της κλιματικής αλλαγής, ιδίως στις πυκνοδομημένες περιοχές, καθώς ο τρόπος που είναι σήμερα δομημένες οι μεγαλουπόλεις μας (μεγάλη κάλυψη, με μικρό ύψος), τις καθιστά μη βιώσιμες μακροχρόνια σε ένα περιβάλλον οξυνόμενης κλιματικής κρίσης και αυξημένων θερμοκρασιών».
Ο ίδιος διαβεβαίωσε ότι θα προβλεφθούν κίνητρα στον πολεοδομικό σχεδιασμό που βρίσκεται υπό μελέτη όπου αυτό καθίσταται αναγκαίο, καθώς η κυβέρνηση προτίθεται να πάρει νομοθετική πρωτοβουλία ώστε να διασφαλισθούν η ορατότητα και η νομική ασφάλεια.
newpost.gr