Όπως είναι γνωστό η πιο κρίσιμη περίοδος, για τη δημιουργία εισοδήματος και θέσεων εργασίας στην περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας που βρίσκεται σε μετάβαση, είναι η πρώτη πενταετία που συμπίπτει με την προγραμματισθείσα παύση λειτουργίας των ΑΗΣ της περιοχής.
Ευελπιστούμε βάσιμα ότι θα ακολουθήσει περίοδος υλοποίησης μεγάλων παραγωγικών επενδύσεων που, μαζί με άλλες δράσεις, θα συμβάλλουν στη δημιουργία πολλών, διαφοροποιημένων, καλά αμειβόμενων και βιώσιμων θέσεων εργασίας.
Μεθοδολογικά η περίοδος μέχρι το 2030 μπορεί να διαχωρισθεί αδρομερώς σε δύο (2) υποπεριόδους, σε συνδυασμό και με τις πιθανές πηγές χρηματοδότησης.
Ειδικότερα :
1η περίοδος 2020-2026
Δραστηριότητες :
α) Εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος ανάπτυξης των ΑΠΕ (Φ/Β, υδροηλεκτρικά και ανεμογεννήτριες) σε εκτάσεις της ΔΕΗ, δημόσιες, δημοτικές και ιδιωτικές εκτάσεις, στέγες κλπ.
– Ολοκληρωμένη πρόταση στρατηγικής σας έχω καταθέσει όπως και
– Εξειδίκευση της παραπάνω πρότασης με την Αρ. Πρωτ. : 308/23.06.2020 επιστολή μου.
Το εκτεταμένο πρόγραμμα ανάπτυξης των Φ/Β θα περιλαμβάνει :
α.1 Μικρά Φ/Β κάτω των 500KW που θα υλοποιούνται από πολίτες και επιχειρηματίες της περιοχής. Με την Αρ. Πρωτ. : 308/23.06.2020 επιστολή μου πρότεινα την εφαρμογή της «εντοπιότητας» στην αδειοδοτική διαδικασία των ΑΠΕ (Φ/Β, υδροηλεκτρικά, ανεμογεννήτριες) για ισχύ μικρότερη των 1MW.
Το σημαντικό στην προαναφερθείσα ανάπτυξη των ΑΠΕ είναι η δημιουργία εισοδημάτων για εκατοντάδες θέσεις εργασίας ενώ είναι διαθέσιμη και η δυνατότητα παροχής εργασίας ή ανάπτυξης άλλης μορφής επιχειρηματικότητας από τους επενδυτές.
α.2 Μεγάλα Φ/Β, που θα υλοποιούνται από ντόπιους ή ξένους επενδυτές με πιθανή συμμετοχή και τοπικών επενδυτών (πολίτες, επιχειρηματίες).
– Στο θέμα αυτό αναφέρω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα : Κατά την κατασκευή ενός Φ/Β 200 MW μπορεί να απαιτηθούν 200 εργαζόμενοι για 1,0 έτος ενώ στο τέλος παραμένουν περίπου 25 άτομα για μόνιμη εργασία στη φάση λειτουργίας του.
Μία συστοιχία και παράλληλη υλοποίηση παρόμοιων έργων θα δημιουργήσει, σε βάθος χρόνου, εκατοντάδες θέσεις απασχόλησης στη φάση κατασκευής και αντίστοιχα μόνιμα εργαζόμενων κατά τη φάση λειτουργίας τους.
– Από το Τέλος ΑΠΕ που ισχύει για τα Φ/Β Πάρκα ως ποσοστό 3% επί της αξίας της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας προ ΦΠΑ, το 1% καταβάλλεται για κάλυψη της ενέργειας που αντιστοιχεί στους οικιακούς καταναλωτές του οικισμού στα όρια του οποίου είναι εγκατεστημένο το Φ/Β.
Το παραπάνω ποσό καταβάλλεται μέσω των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας.
Για ένα Φ/Β πάρκο 200 MW το ποσό αυτό ανέρχεται περίπου σε 165.000,00 €/ έτος. Αντίστοιχα ποσό περίπου 315.000,00 €/έτος αποδίδεται στο Δήμο για εκτέλεση αναπτυξιακών έργων προς όφελος της περιοχής.
β) Εφαρμογή των προβλεπόμενων στους Περιβαλλοντικούς Όρους (Π.Ο.), για το σύνολο της έκτασης, από τον υπόχρεο/ΔΕΗ.
Προς τούτο απαιτείται:
1. Άμεση σύνταξη των απαραίτητων Τεχνικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΤΕ.ΠΕ.Μ), βάσει των ισχυόντων Π.Ο (που λήγουν το 2021), για συγκεκριμένες περιοχές στις οποίες στοιχειοθετείται ότι δεν θα αλλάξει ο αρχικός σχεδιασμός λόγω του Master Plan που βρίσκεται σε εξέλιξη.
2. Άμεση σύνταξη και έγκριση της νέας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ), βάσει των προβλεπόμενων στο Master Plan, για το σύνολο της περιοχής των ορυχείων καθώς και των απαραίτητων Τεχνικών Περιβαλλοντικών Μελετών (ΤΕ.ΠΕ.Μ) που θα απορρέουν από την εγκριθείσα ΜΠΕ. Στη συνέχεια δημοπράτηση των έργων αποκατάστασης του περιβάλλοντος, για τις υπόλοιπες περιοχές που επηρεάζονται από το νέο σχεδιασμό.
3. Ολοκλήρωση/επικαιροποίηση και έγκριση του Περιφερειακού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης (Π.Π.Χ.Σ.Α.Α) της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας λαμβάνοντας υπόψη τα νέα δεδομένα και προοπτική της περιοχής.
Προς τούτο θα πρέπει να διερευνηθεί η ακολουθητέα διαδικασία, συμπεριλαμβανομένης της αναγκαιότητας διαβούλευσης πριν την έγκρισή του προκειμένου να μην αμφισβητηθεί ο υπερκείμενος σχεδιασμός.
Όλες οι παραπάνω ενέργειες θα πρέπει να υλοποιηθούν παράλληλα με τη σύνταξη του Master Plan προκειμένου να εξοικονομηθεί πολύτιμος χρόνος και να διασφαλιστεί η ασφάλεια του σχεδιασμού και στη συνέχεια της υλοποίησης των έργων.
Βασικές επισημάνσεις :
1. Η προετοιμασία και η εγκατάσταση Φ/Β στα ορυχεία καθώς και τα έργα αποκατάστασης του περιβάλλοντος που θα υλοποιηθούν σε χώρο ιδιοκτησίας της ΔΕΗ θα πρέπει να εξυπηρετούν το Master Plan που αποτελεί το τελικό παραδοτέο του Ειδικού Αναπτυξιακού Προγράμματος που βρίσκεται σε εξέλιξη.
2. Μετά την οριστικοποίηση του Master Plan θα γίνει επικαιροποίηση των Π.Ο. του συνόλου της λιγνιτικής περιοχής.
3. Μέχρι την έγκριση του νέου Π.Π.Χ.Σ.Α.Α ισχύουν τα προβλεπόμενα στον Περιφερειακό Χωροταξικό Σχεδιασμό Δυτικής Μακεδονίας του έτους 2003 που δεν έχει καμία σχέση με την προοπτική της λιγνιτικής περιοχής.
Επομένως, οποιοσδήποτε σχεδιασμός με τη μορφή Master Plan δεν θα μπορεί να εφαρμοστεί πριν από την έγκριση του νέου Π.Π.Χ.Σ.Α.Α σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν προηγούμενα.
4. Όπως είναι αυτονόητο, κατά τη σύνταξη του Master Plan θα πρέπει να υπάρχει συνεχής συνεργασία με τη ΔΕΗ προκειμένου να εξυπηρετηθεί το πρόγραμμα απόσυρσης Μονάδων και εγκατάλειψης των ορυχείων, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ).
5. Οι παραπάνω δραστηριότητες θα δώσουν διέξοδο σε μεγάλο αριθμό επαγγελματιών και εργαζόμενων που την περίοδο αυτή παρέχουν υπηρεσίες στη ΔΕΗ στο πλαίσιο ανάθεσης εργολαβιών.
γ) Υλοποίηση έργων υποδομής, που θα πρέπει να συμφωνηθούν άμεσα ως αυταπόδεικτα έργα.
Για τα έργα αυτά θα πρέπει να ολοκληρωθεί η ωριμότητά τους το ταχύτερο δυνατόν.
δ) Υλοποίηση «μικρομεσαίων» παραγωγικών επενδύσεων που θα σχεδιαστούν, θα ενταχθούν σε επενδυτικά κίνητρα, θα υλοποιηθούν και θα αποδώσουν θέσεις εργασίας και εισόδημα στην 1η περίοδο.
Βασικές επισημάνσεις :
1. Οι παραπάνω δραστηριότητες (έργα υποδομής και παραγωγικές επενδύσεις) θα συμβάλλουν στην ενίσχυση της απασχόλησης καθώς και στο εισόδημα κατά τη φάση κατασκευής και λειτουργίας τους.
2. Απαραίτητη θεωρείται η άμεση θεσμοθέτηση φορολογικών, επενδυτικών και ασφαλιστικών κινήτρων.
2η περίοδος 2022-2030
Δραστηριότητες :
α) Συνέχιση του εκτεταμένου προγράμματος ανάπτυξης των ΑΠΕ (όπως προαναφέρθηκε).
β) Συνέχιση εφαρμογής των προβλεπόμενων στους Π.Ο. (όπως προαναφέρθηκε).
γ) Συνέχιση υλοποίησης έργων υποδομής που είτε θα συμφωνηθούν άμεσα ως αυταπόδεικτα είτε θα προκύψουν ως προτάσεις του Master Plan.
δ) Συνέχιση υλοποίησης «μικρομεσαίων» παραγωγικών επενδύσεων (όπως προαναφέρθηκε).
ε) Υλοποίηση μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων που θα αλλάξουν το παραγωγικό προφίλ της περιοχής με έμφαση στη γνώση και στην εξειδίκευση.
Όπως είναι αυτονόητο, τα παραπάνω θα εξελίσσονται σ’ ένα περιβάλλον ταυτόχρονης μετεξέλιξης της γνώσης, ανάπτυξης της έρευνας και των δεξιοτήτων.
Η εκπαίδευση και εξειδίκευση του ανθρώπινου δυναμικού θα πρέπει να προηγείται έτσι ώστε οι αλλαγές να αφομοιώνονται, να «υποδέχονται τη νέα προοπτική» και να αποδίδουν το καλύτερο αποτέλεσμα.